Dnia 15 grudnia 2015 roku w siedzibie Polskiej Agencji Prasowej odbyła się konferencja zatytułowana „Ochrona granic państwowych RP a bezpieczeństwo wewnętrzne”, zorganizowana przez Narodowe Centrum Studiów Strategicznych.

W Polsce system ochrony granic podlegał w ostatnich latach częstym i istotnym zmianom, które wynikały zarówno z transformacji ustrojowej, jak i przystąpienia do Unii Europejskiej i NATO. Główną tezą raportu, było również stwierdzenie , że granica państwowa ma znaczenie nie tylko w kontekście wewnętrznym, ale trzeba patrzeć na nią również w aspekcie stosunków międzynarodowych ze względu na członkowstwo w Unii Europejskiej i NATO oraz konsekwencje potencjalnych incydentów granicznych.

Zdaniem prezesa Narodowego Centrum Studiów Strategicznych Jacka Kotasa, istnieje potrzeba opracowania elastycznych i proporcjonalnych procedur działania oraz reagowania na kryzysy aby zminimalizować ryzyko eskalacji.

Ponadto mecenas Adam Barbasiewicz dodał, iż rozwiązania instytucjonalne na poziomie europejskim i krajowym mogą okazać się niewystarczające w kontekście zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa, dlaczego istnieje potrzeba kodyfikacji prawnej pewnych aspektów legislacyjnych kodeksu karnego.

Polska jako średniej wielkości państwo w Europie Środkowej jest nieustannym i aktywnym uczestnikiem polityki międzynarodowej. W dyskusji podkreślono, że w stosunku do momentu największego natężenia kryzysu ukraińskiego zmalało niebezpieczeństwo bezpośredniej agresji na Polskę (z powodu zwiększenia zaangażowania na Bliskim Wschodzie), co daje możliwość mobilizacji i zorganizowania sił i środków do rozwiązywania wewnętrznych problemów w kraju. Polska mimo problemów wewnętrznych osiąga coraz mocniejszą pozycję wśród krajów Europy Środkowej. Stanowi swoisty pomost między krajami Wschodu i Zachodu, mając do dyspozycji zaplecze naukowo – techniczne, gospodarcze, zasoby surowców itp.

Reprezentujący Polski Związek Plantatorów Tytoniu Przemysław Noworyta podkreślił, że atrakcyjność przemytu tytoniem wynika z wysokich cen papierosów na rynku lokalnym. Ponadto podkreślił, że z roku na rok spada liczba legalnie wypalonych papierosów. Wynika to jednak, nie z tego, że Polacy rzucają palenie lub przerzucają się na papierosy elektroniczne. lecz przemytu. Według danych z 2010 roku w Polsce w Polsce wypalono ponad 57 mld legalnie wyprodukowanych i sprzedanych papierosów, a w ubiegłym roku 42 mld sztuk. "Legalne papierosy są drogie, a siła nabywcza społeczeństwa niewielka. Pod tym względem mamy najdroższe papierosy w UE" - podkreślił. Zaapelował, by nie podnosić już podatku akcyzowego, bowiem nie poprawia to kondycji polskiego rynku, ani zdrowia palaczy. W 2013 roku na podstawie danych GUSu, wpływ przemytu papierosów na PKB osiągnął poziom 2,5 mld złotych, co stanowi 20% całości nielegalnego handlu. 

Naczelnik wydziału do walki z przestępczością zorganizowaną Komendy Głównej Straży Granicznej płk Arkadiusz Olejnik podkreślił, że Polska jest bardzo atrakcyjnym partnerem międzynarodowym. Bierze także czynny udział w rozwiązywaniu problemów międzynarodowych takich jak przeciwdziałanie międzynarodowemu terroryzmowi.  Dodał, że wyspecjalizowane grupy przemytnicze, posługujące się nowymi technologiami, mogą wykorzystać stworzone kanały także do przerzutu ludzi lub narkotyków.

Autorzy prezentujący tezy raportu NCSS, podkreślili, że fala migracji pokazała w dużej mierze nieprzygotowanie państw i instytucji Unii Europejskiej na takie wydarzenia i zagrożenia. Dokonując analizy zagrożeń widać, że dotyczą one w głównej mierze problemów wewnętrznych i mają charakter polityczny, gospodarczy, społeczny, socjalny, ekologiczny, duchowy i informacyjny. Daje to wielką szansę by skupić się na ochronie granic i samego bezpieczeństwa wewnętrznego.

W celu odpowiedniego przygotowania się do zwalczania tych zagrożeń może się okazać, że niezbędna będzie reforma systemu ochrony granic RP, ponieważ obecna sytuacja międzynarodowa wskazuje, że te problemu będą dalej narastać.

Wszystkie stwarza wiele możliwości, w tym trwałego odsunięcia zagrożenia agresją zbrojną oraz podjęcia działań mających na celu rozwiązywanie wielu problemów wewnętrznych związanych z reformami i rozwojem kraju.

Polska musi być gotowa na przeznaczenie dużych zasobów materialnych i osobowych w celu ulepszenia systemu kontroli granic państwa. Oprócz tego potrzeba też lepszej organizacji rejestracji i kontroli osób oraz towarów napływających do kraju już po znalezieniu się ich na terytorium Polski.

Każdy obywatel podlega ochronie prawnej i jest równy wobec prawa. Dotyczy to zarówno bezpieczeństwa wewnętrznego jak i międzynarodowego. Sytuacje polityczne i stosunki międzynarodowe ulegają ciągłym zmianom. Rząd oraz instytucje pozarządowe powinny nieustannie badać i podejmować odpowiednie kroki mające na celu poprawę dotychczasowej sytuacji.

Dr Magdalena El Ghamari