W piątek w Sejmie odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Obrony Cywilnej, podczas którego wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Wiesław Leśniakiewicz przedstawił założenia do projektu ustawy o obronie cywilnej. „W ustawie określamy zadania i powinności, jakie poszczególne organy ochrony ludności powinny wypełniać na rzecz obywatela. Podstawowymi organami ochrony ludności, z punktu widzenia przygotowanego projektu, jest wójt, starosta, wojewoda, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz inni ministrowie. Widzimy również rolę marszałka województwa” – wyliczył Leśniakiewicz.

„Przyjęliśmy zasadę, że minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie odpowiadał za cały proces przygotowania ochrony ludności w naszym kraju. Jednocześnie w stanie kwalifikowanym będzie szefem obrony cywilnej kraju. Podobnie pozostałe organy będą zarządzały całym procesem na swoim terenie. Nie tak jak miało miejsce w poprzednich rozstrzygnięciach, że komendant główny PSP był szefem obrony cywilnej” – mówił podczas posiedzenia wiceszef MSWiA.

Wskazał, że również komendant główny Państwowej Straży Pożarnej będzie miał znaczące i kluczowe zadania. „Będzie odpowiadał przede wszystkim za organizację całej sfery ratowniczej i współdziałania w procesie działalności pomocy humanitarnej i pomocy doraźnej dla obywatela. Będzie realizował też kluczowe zadania związane z budowaniem systemu ostrzegania i alarmowania” – zaznaczył.

„Przy ministrze będziemy chcieli powołać Rządowy Zespół Ochrony Ludności, który będzie miał przede wszystkim za zadanie określenia kierunków działań, jakie w danym okresie powinniśmy zrealizować na rzecz ochrony ludności i przygotowania państwa do wypełnienia określonych zadań, jak również kierunków dystrybucji środków finansowych, które będą w gestii ministra spraw wewnętrznych z przeznaczeniem na zadania ochrony ludności” – wyjaśniał Leśniakiewicz.

Wiceszef MSWiA poinformował również o szkoleniach dla organów ochrony ludności. „Aktualnie jesteśmy po procesie wyborczym. Wiele osób jest nowo wybranych i przyjęto również taką zasadę, że każda wybrana osoba, która jest organem ochrony ludności, w ciągu sześciu miesięcy będzie musiała przejść szkolenie związane z przygotowaniem do wykonywania zadań wynikających z powinności proponowanych w ustawie. Inaczej mówiąc, wybrany wójt, który dotychczas był nauczycielem czy pełnił inny zawód, będzie musiał przejść stosowane szkolenie, żeby wiedział jakie kompetencje i jakie zadania ciążą nad nim w czasie pokoju jak i w czasie kwalifikowanym” - tłumaczył.

„W stanie kwalifikowanym widzimy również, że podmiotami ochrony ludności będzie wiele przedsiębiorstw realizujących kluczowe usługi związane z budowaniem odporności i zapewnienia dostaw kluczowych kwestii związanych z funkcjonowaniem obywateli na danym terenie. Choćby nawet personel, który dzisiaj realizuje swoje zadania na stacjach uzdatniania wody. On będzie musiał być również w stanie kwalifikowanym personelem obrony cywilnej” – podkreślił.

Jak mówił, jednym z ważniejszych elementów będzie „przypisanie obywatela do określonego podmiotu ochrony ludności i przypisanie mu określonej powinności w ramach tego podmiotu”. „W ustawie przyjęliśmy zasadę, że personel w stanie kwalifikowanym będzie dzielony na: ratowniczy, medyczny, pomocy humanitarnej, utrzymania infrastruktury ochrony ludności, utrzymania ciągłości działania administracji i personel wsparcia służb porządku publicznego” – podał. Dodał przy tym, że jednym z problemów, który jest zindentyfikowany „to kwestia związana z przynależnością jednej osoby do kilku organizacji”.

„Przewidujemy również taką sytuację, że cały personel straży pożarnej, policji i innych służb, który odszedł na emeryturę, ale ma jeszcze możliwości wynikające ze stanu zdrowia, w stanie kwalifikowanym będzie stanowił wsparcie dla określonych służb. Inaczej mówiąc policjant, który zakończył swoją służbę może się liczyć z tym, że wróci do Policji, jeżeli będzie stan wojenny i trzeba będzie zasilić formację policyjną. Strażak będzie wracał do straży. Ogólnie patrzymy na służby podległe Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, ale również Ministerstwu Obrony Narodowej” – przekazał wiceszef MSWiA.

Rola RCB i RARS

Wiesław Leśniakiewicz mówił też o roli Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. „Przyjmujemy zasadę, że RCB będzie kluczowym elementem na styku współpracy między ministrem spraw wewnętrznych i ministrem obrony narodowej. Ma się również zająć infrastrukturą krytyczną, nie tylko na poziomie krajowym, ale też na poziomie europejskim. Będzie również zmieniana ustawa o zarządzaniu kryzysowym, gdzie umocniona zostanie rola dyrektora RCB jako organu odpowiedzialnego za infrastrukturę krytyczną” – tłumaczył.

„Wychodząć naprzeciw lepszemu funkcjonowania państwa premier Donald Tusk przyjął zasadę, że jeżeli minister spaw wewnętrznych ma być kluczowym organem odpowiedzialnym, to już dzisiaj przeniósł kompetencje RCB na rzecz ministra spraw wewnętrznych. Zresztą tak samo Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych przechodzi pod ministra spraw wewnętrznych po to, żeby te rządowe rezerwy nie służyły kupowaniu węgla kamiennego i składowania go na stosach, ale żeby te rezerwy stanowiły rezerwy ochrony ludności” – dodał.

Z kolei poruszając temat schronień dla obywateli podkreślił, że w ustawie resort stara się rozpisać powinności i zadania dla określonych podmiotów, które będą zarządzały tymi obiektami. „Przyjęliśmy zasadę, że muszą znaleźć się środki finansowe, które pomogą przywrócić funkcjonalność tych obiektów, które je utraciły a które jeszcze dzisiaj mogą służyć tym zadaniom” – zapewnił Leśniakiewicz.

„Przyjęliśmy również taką zasadę, że środki, które będą w dyspozycji wojewodów na wykonywanie zadań z ochrony ludności, które będą w tzw. funduszu celowym, będą kierowane na te zadania w pierwszych latach, z przeznaczeniem na przygotowanie funkcjonalności tych obiektów” – mówił wiceszef MSWiA.

Główne filary ustawy o ochronie ludności

Kilkanaście dni temu na stronie Sejmu opublikowana została odpowiedzieć wiceszefa MSWiA Wiesława Leśniakiewicza na interpelację grupy posłów dotyczącą bezpieczeństwa ludności cywilnej. wiceszef resortu zawarł najważniejsze obszary tematyczne stanowiące główne filary założeń ustawy o ochronie ludności.

Pierwszym z nich jest „system ostrzegania i alarmowania”, za którego utrzymanie odpowiedzialne będą poszczególne szczeble administracji. Drugim filarem jest „ewakuacja i przyjęcie ludności”. „W tym zakresie przepisy unormują kwestie dotyczące planów ewakuacji ludności na wypadek zagrożenia dla gmin, powiatów, województw i całego kraju, które będą uzgadniane m.in. z właściwymi organami wojskowymi” – wskazał wiceszef MSWiA.

Kolejnym filarem będą „schrony i ukrycia dla ludności”. „Opracowane w przedmiotowym obszarze rozwiązania uregulują kwestie schronów i ukryć doraźnych na potrzeby ludności. Powstanie system ich ewidencji, utrzymywania i budowania. Zapewnione zostanie wsparcie finansowe realizacji omawianych przedsięwzięć. W ustawie zostanie również określona odpowiedzialność za utrzymanie systemu na poszczególnych szczeblach administracji” – tłumaczy w odpowiedzi na interpelację Leśniakiewicz.

Następnym elementem jest „wzmacnianie społecznej odporności”. Jak zaznaczył wiceszef MSWiA w tej kwestii istotną częścią regulacji jest „przygotowanie społeczeństwa do właściwych zachowań w sytuacjach zagrożenia, z czym wiązać się będzie m.in. organizacja szkoleń i ćwiczeń”. „W powyższych działaniach zostanie uwzględniona rola obywateli, organizacji pozarządowych oraz zawodowych służb ratowniczych” – zaznaczył.

Jednym z głównych filarów jest również „budowanie zasobów i struktur ochrony ludności i obrony cywilnej”. „Zdefiniowana zostanie w tym obszarze struktura i rola organów ochrony ludności na różnych szczeblach administracyjnych, takich jak gmina, powiat, województwo i kraj. Określone zostaną ich zadania, kompetencje oraz zasady współpracy. Rozwiązania będą zawierać również regulacje dotyczące tworzenia i utrzymywania zasobów ochrony ludności” – podał wiceszef resortu.

Przedostatnim elementem nowej ustawy ma być „funkcjonowanie ochrony ludności w czasie wojny”. „Nowe przepisy uregulują także sposób funkcjonowania systemu ochrony ludności w czasie pokoju, w stanie wojennym oraz w czasie wojny. Podmioty ochrony ludności, które realizują zadania ratownicze i ochronne w czasie pokoju zostaną – w czasie wojny – przekształcone w struktury obrony cywilnej” – zapewnił w odpowiedzi minister.

Ostatnim „punktem” jest „finansowanie”. „Wśród kluczowych elementów nowych rozwiązań należy wskazać finansowanie zadań ochrony ludności. Zostanie utworzony Państwowy Fundusz Ochrony Ludności, który będzie składał się z funduszu centralnego (jego dysponentem będzie minister właściwy do spraw wewnętrznych) i funduszy wojewódzkich (których dysponentami będą wojewodowie)” – dodał Wiesław Leśniakiewicz.

Także podczas dzisiejszego posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Obrony Cywilnej, wiceszef MSWiA mówił o tym, że celem nowej ustawy jest skorelowanie wydatków na ochronę ludności i obronę cywilnę z PKB. Leśniakiewicz nie podał jednak o jaki współczynnik chodzi, poinformował jedynie, że na ten temat trwają rozmowy z resortem finansów.

Ustawa niebawem trwafić ma do konsultacji międzyresrotowych. Plan zakłada, że posłowie mieliby się nią zająć jeszcze przed wakacjami.